Werkwoorden | gebiedende wijs

l'impératif / gebiedende wijs

Bij de gebiedende wijs geef je een opdracht of doe je een verzoek. Dit kan een opdracht of verzoek zijn om iets wel of juist niet te doen.

Je geeft de opdracht of doet het verzoek aan één persoon of aan meerdere personen.

Als de opdracht/ het verzoek aan één persoon (een kind of iemand die je tutoyeert) gericht is dan gebruik je de 'je'-vorm (ik-vorm) van de tegenwoordige tijd van het werkwoord.

Voorbeelden:

• Ouvre la fenêtre!
  Doe het raam open!
• Ferme le livre!
  Doe het boek dicht!
• Finis tes devoirs!
  Maak je huiswerk af!
• Prends ton vélo!
  Neem je fiets!

NB, in gebeden gebruiken Fransen ook de 'tu'-vorm om god aan te spreken, bijvoorbeeld in het christelijke Onzevader: "Notre Père qui es aux cieux, que ton nom soit sactifié ... etc". 

Als het verzoek of de opdracht aan één persoon (beleefd) gericht is dan gebruik je de 'vous'-vorm van de tegenwoordige tijd van het werkwoord en voegt meestal 's'il vous plaît' toe.

Voorbeelden:

• Fermez la porte s'il vous plaît!                                                                        Doe alstublieft de deur dicht!
• Prenez un ticket s'il vous plaît!                                                                     Neem alstublieft een nummertje!(bijvoorbeeld in een apotheek).
• Lisez ces instructions s'il vous plaît!                                                             
•    Lees deze aanwijzingen alstublieft!

Bij een opdracht of verzoek aan meerdere personen gebruik je de 'vous'-vorm van de tegenwoordige tijd van het werkwoord.

NB In het Nederlands hoor je vaak geen verschil meer tussen het enkelvoud en meervoud bij verzoeken.

Voorbeelden:

• Fermez les cahiers!
  Doe de schriften dicht!
• Finissez vos devoirs!
  Maak jullie huiswerk af!
• Descendez du bus!
  Stap uit de bus!   

Als je wilt zeggen 'laten we ....' dan gebruik je de 'nous-vorm van het werkwoord.

Voorbeelden:

• Regardons ce film.
  Laten we naar deze film gaan kijken.
• Prenons le train de huit heures.
  Laten we de trein van acht uur nemen.
• Finissons cette tâche compliquée.
  Laten we deze ingewikkelde taak afmaken. 

Bij de opdracht om iets niet te doen voeg je, net als bij de ontkenning, 'ne' voor het werkwoord en 'pas' achter het werkwoord toe.

Voorbeelden:

• Ne parle pas trop fort! 
  Praat niet te hard!
• Ne prends pas ce dessert!
  Neem dat toetje niet!
• Ne parlez pas trop fort!                                                                                    
• Praat niet te hard!
• Ne faites pas cette erreur!                                                                           
• Maak die vergissing niet!